Veelvoorkomende spelfouten in de basisschool

Goed kunnen spellen is een vak apart. Lang niet iedereen is er even goed in (of heeft er evenveel zin in om het goed te doen). Op de basisschool begint voor de meeste mensen het avontuur van spelling en grammatica. Niet gek dat er op de basisschool nog veel fouten worden gemaakt. Welke fouten zijn dat?

De meest voorkomende spelfouten volgens juffen en meesters vanaf groep 5, zijn opgenomen in dit artikel.

 

D’s en t’s

De meeste fouten maken kinderen (en niet alleen kinderen) in het gebruik van d’s en t’s. Wanneer is een woord nu met een d op het eind en wanneer met een t?

De lesmethode Staal heeft daar een handig foefje voor bedacht: het langermaakwoord. Langermaakwoord is de benaming die zij geven aan woorden die voor twijfel kunnen zorgen. Door een woord langer te maken, kun je namelijk horen of het met een d of met een t is! Probeer maar eens bij oudheid, tolerant, smullend en blozend.

Wat werkwoordspelling betreft wordt er ook veel gerommeld met d’s en t’s. Zo zien menig leerkrachten gedrochten als “Hij werdt” voorbij komen, omdat het toch stam+t is bij hij?

Dat kofschip-x!

Over d’s en t’s gesproken, we hebben ook nog dubbele d’s en dubbele t’s, al dan niet met e of en erachter…

Dat kofschip-x, of het taxikofschip, sexy fokschaak of ex-kofschip hangt nog altijd aan menig schoolmuur. De x is er bijgekomen met de komst van veel Amerikaans/Engelse woorden: faxen, waxen en mixen bijvoorbeeld.

De regel is vrij simpel: vaart de laatste letter van de stam mee op dat schip? Dan is het +te, +ten of +t bij voltooid deelwoord.

Maar wat zien leerkrachten vaak gebeuren? Dat ’t ex-kofschip niet alleen gebruikt wordt bij zwakke werkwoorden in de verleden tijd, maar ook bij sterke werkwoorden en zelfs in de tegenwoordige tijd!

 

Hen/ hun

Hen en hun gaat vooral in spreektaak vaak fout, maar komt ook in schrift nog regelmatig voorbij. Voor eens en altijd: je geeft iets aan hen en het is hun jas. Hun gebruik je eigenlijk alleen maar als het een bezit voorstelt, bij het bezittelijk voornaamwoord. Hun jas, hun race, hun weg, hun haar, hun relatie, hun geld, hun etui, hun reis en hun spelfout. Maar je zou wel aan hen kunnen vragen of ze hun jas op willen hangen…

 

Fonologische fouten

Zeker in de laagste groepen komen nog veel fonologische fouten voor. Dat zijn fouten waarbij kinderen letterlijk opschrijven wat ze horen.

Categorieën waarin dat vaak gebeurt zijn woorden die eindigen op –isch(e) of waarbij de ie-klank als een i geschreven wordt. Op zich logisch dat dat fout gaat.

 

De puntjes op de verkeerde klinker

In groep 7 (althans, op de meeste scholen) wordt het trema aangeleerd. Maar hoe vaak gebeurt het niet dat het trema op de verkeerde letter komt te staan? Dan is het ineens sleëen in plaats van sleeën en rüine in plaats van ruïne.

De regel is simpel: de letter waar de klank door verandert draagt de last van twee puntjes. Maak de woorden even fonoligisch en je hoort het zo:

• sleejún, dus puntjes op de laatste e.
• ruwine, dus puntjes op de i.

Wat dan weer wel vervelend is, zijn die uitzonderingen: bacteriën en poriën bijvoorbeeld.

 

Hoofdletters goed gebruiken

Ook het gebruik van hoofdletters gaat bij de meeste kinderen nog niet vanzelf. Ze worden vaak aan het begin van een zin vergeten, maar worden ook niet altijd goed gebruikt in een citaat. Ook namen krijgen zelden een hoofdletter.

 

Fouten 3.0: teveel spaties en ‘ene’

Niet alleen kinderen zullen dit herkennen, maar ook veel volwassenen: die vervelende witte stukjes tussen twee woorden. Die plekjes waarbij je net een spatie teveel hebt gedaan. Op zich geen schrijffout, maar wel hinderlijk als je er teveel op gaat letten. Kinderen maken steeds meer werk op Chromebooks, tablets en laptops. Het is dus niet gek dat er ook fouten 3.0 ontstaan. Een spatie teveel valt onder een foutencategorie die we ‘typo’ noemen. Wat ook vaak fout gaat is het typen van het woordje ‘een’ dat dan ‘ene’ wordt.

 

Welke fouten maak jij vaak? En welke typo’s mogen niet aan dit lijstje ontbreken? Laat je bericht achter!

Geen fouten meer maken? Zo vermijd je 15 veel gemaakte spelfouten!