Waarom is spelling wel/geen woordenschat?

Diverse lesmethodes ‘verkopen’ hun product omdat ze naast spelling ook aan woordenschat zeggen te doen. Want woordenschat en spelling gaan toch hand in hand? In de praktijk klinken heel andere geluiden. Maurice Henkers (leerkracht groep 7) en Debby Verwaal (leerkracht groep 6) zijn van mening dat spelling en woordenschat beter niet hand in hand kunnen gaan.

 

Spelling is geen woordenschat

“Als het doel van een les is dat kinderen woorden met –air gaan schrijven, moet je vervolgens niet gaan verwachten dat ze vanzelf woorden als sanitair en humanitair gaan raden,” vindt Maurice Henkers. “En dat zie ik toch veel terug in de lesmethode die wij gebruiken, Staal.”

Debby Verwaal vult aan: “Er staan dan plaatjes bij de opdrachten die kinderen moeten kennen. Gelukkig worden die plaatjes nog digitaal ondersteund, maar er zijn ook hele invuloefeningen waarbij er dan net één letter gegeven moet worden. En daar zie ik kinderen toch echt veelvuldig de fout in gaan.”

Wat dat betreft moet een spellingmethode niet aan woordenschat gaan doen. Het gaat immers om het schrijven en goed kunnen spellen van al die categorie-woorden.

 

Lessen woordenschat

De betekenis van woorden als sanitair en humanitair kunnen uiteraard gegeven worden in een les voor woordenschat.

“Helaas doet Staal dat niet. We dachten in eerste instantie dat deze woorden dan ook bij de lessen van Taal – en dan het stukje woordenschat, de lessen 1 en 5 van ieder blok – aan bod zouden komen. Dat is niet het geval.”

Woordenschat is op veel basisscholen een ondergeschoven kindje. De taalmethode, zoals Staal, doet er zeker aan, maar de vraag is in hoeverre dat genoeg is. Debby Verwaal: “Per week krijgen kinderen 20 woorden aangeboden. Op zich moet dat genoeg zijn om aan 600 woorden op jaarbasis te komen, maar het onderhouden ervan… daar hebben we geen tijd voor. Ook de methode biedt daar geen opening voor. Is overigens niet alleen bij Staal het geval, hoor. Want Staal is in veel opzichten een prima lesmethode, maar ja, we lopen hier nu eenmaal tegenaan.”

 

Cito’s voor woordenschat geschrapt

Een belrondje leert dat meer scholen moeite hebben met woordenschat. Van de 10 gebelde scholen hebben 6 scholen de Cito-toetsen voor woordenschat intussen geschrapt. Een directeur: “De 60 woorden die getoetst worden kun je of letterlijk aanleren of gewoon accepteren dat kinderen ze niet kennen. Van die 60 woorden zijn er ruim 40 die vandaag de dag niet meer gebruikt worden. En ja, dan heb ik het over de nieuwe versie van de Cito-toets.”

 

Discussies over woordenschat

Het pijnpunt blijkt te liggen in woordenschat. Scholen lopen keer op keer aan tegen het feit dat de scores van Cito-toetsen laag blijven en er te weinig middelen zijn om woordenschat actief te gaan oefenen.

“Wat je dan ziet is dat spellingmethodes een deel van woordenschat gaan overnemen,” zegt een intern begeleider. “En dat is niet de bedoeling. Kinderen zijn al niet zo sterk meer in spelling en dan zou een halve les ook ineens over woordenschat moeten gaan. Als dat de tendens wordt kunnen we over een paar jaar ook de Cito-toetsen spelling de deur uit doen zeker?”

 

Hoe denk jij erover? Is woordenschat een goed onderdeel voor bij de spellinglessen? Is het praktisch haalbaar (heb je er de tijd voor?) of zou er een andere manier moeten komen om de juiste woordenschat aan te leren, zonder één voor één Cito woorden te trainen?